پيامبر (ص) و بازي با كودكان خود

یکی از لوازم اساسی به منظور رشد روحی و جسمی کودکان بازی کردن است. بازی با وسایل گوناگون و متناسب از ابزار بروز خلاقیت و استعداد کودکان است. در این میان نقش والدین و بزرگترها در جهت دادن به بازی کودکان و تشویق آنان به بازی­‌های مفید بسیار مهم و مؤثر است.

به این منظور، شرکت والدین در بازی بچه­‌ها و هم­بازی شدن با آن‌ها، علاوه بر رفع تنهایی کودکان می­‌تواند بر نشاط و صمیمیت کودک و والدین تأثیر مثبت بگذارد. به همین منظور است که رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله در بازی کودکان شرکت می­‌کرد و با آنان هم‌بازی می­‌شد.

از پیامبر صلوات الله علیه و آله نقل شده است که ایشان فرمودند: «مَن كانَ عِندَهُ صَبِيٌ فَليَتَصابَ لَه» هر کس کودکی داشته باشد باید با او مانند خودش رفتار کند.[1] 

بازی پیامبر صلوات الله علیه و آله با امام حسین علیه السلام:

رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله خود را از این مسأله مستثنا نمی­‌دانستند و در برخی مواقع به بازی کردن با کودکان می­‌پرداختند.

در یکی از روزها یَعلی عامری که از اصحاب رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله بود، به منظور شرکت در ضیافتی که به آن دعوت شده بود از منزل خود خارج شد و در راه به حسین علیه السلام برخورد که به همراه کودکان مشغول بازی بودند.

در این هنگام پیامبر صلوات الله علیه و آله نیز به همراه اصحاب خودشان از منزل خارج شدند و حسین علیه السلام را به همراه کودکان مشاهده کردند.

رسول­­ خدا صلوات الله علیه و آله در حالیکه آغوش خودشان را برای حسین علیه السلام باز کرده بودند به سمت ایشان رفتند؛ اما امام حسین علیه السلام به این سو و آن سو می­‌رفتند و رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله نیز خنده کنان به دنبال او می­‌دویدند تا او را بگیرند. تا اینکه پیامبر صلوات الله علیه و آله، امام حسین علیه السلام را گرفتند و یک دست خودشان را پشت سر و دست دیگر را زیر چانۀ ایشان گذاشتند و لب امام حسین علیه السلام را بوسیدند.

تعجب از بازی با کودک

بازی رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله با کودکان در میان مردم به گونه­‌ای بود که تعجب برخی را بر می­‌انگیخت. در این باره آمده است؛

رفتار پدرانه

رفتار پیامبر صلوات الله علیه و آله با کودکان به گونه­‌ای بود که آنان هیچ محدودیتی در نوع رابطه با ایشان نداشتند. به گونه­‌ای که حسنین علیهم السلام بر پشت پیامبر سوار می­‌شدند و در حالیکه رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله چهار دست و پا راه می­‌رفتند به ایشان «حُل حُل»[4] می­‌گفتند و رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله هم خطاب به آنان می­‌فرمودند: شتر شما چه شتر خوبی است!

«عن جابر بن عبداللّه قال: دخلت على النبي(ص) و هو يمشي على أربع، و الحسن و الحسين على ظهره، و هو يقول: نعم الجمل جملكما، و نعم العدلان أنتما»[5]

تقدم بازی بر نماز

سیرۀ رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله در محبت به کودکان به حدی بود که علاوه بر هم­‌بازی شدن با آنان و نادیده گرفتن موقعیت، با فروتنی به بازی با آن‌ها می­‌پرداخت و این در حالی بود که زمان نماز فرا رسیده بود و مردم در انتظار اقامۀ نماز به امامت ایشان بودند. در یکی از روزها که رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله به منظور خواندن نماز جماعت عازم مسجد بودند، در راه به گروهی از کودکان برخوردند که در حال بازی کردن بودند. بچه­‌ها با دیدن پیامبر صلوات الله علیه و آله دست از بازی کشیدند و به سوی ایشان رفتند و به پیامبر صلوات الله علیه و آله گفتند؛ «کُن جَمَلی»! یعنی شتر من باش. رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله درخواست کودکان را اجابت کردند و مشغول بازی با آن‌ها شدند و این در حالی بود که مردم در مسجد در انتظار ایشان بودند.

بلال که در مسجد همراه مردم منتظر ورود رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله بود، با مشاهدۀ تاخیر  پیامبر صلوات الله علیه و آله به سمت خانه ایشان حرکت کرد. او در راه به رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله رسید و با دیدن صحنۀ بازی کردن ایشان با کودکان خواست تا بچه­‌ها را از اطراف ایشان دور کند؛ اما رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله مانع شدند و فرمودند: برای من دیر شدن زمان اقامۀ نماز از ناراحتی کودکان بهتر است. سپس از بلال خواستند تا به خانۀ ایشان برود و برای کودکان چیزی تهیه نماید تا به این ترتیب بچه­‌ها حضرت را رها کنند. بلال رفت و از منزل پیامبر صلوات الله علیه و آله تعدادی گردو پیدا کرد و به محضر ایشان بازگشت. رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله گردوها را از بلال گرفتند و به بچه­‌ها فرمودند: آیا شتر خود را به این گردوها می­‌فروشید؟ کودکان نیز با دیدن گردوها، آن‌ها را از دست پیامبر گرفتند و ایشان را رها کردند.[6]

تماشای بازی

رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله علاوه بر هم­‌بازی شدن با فرزندان و کودکان، به تماشای بازی آنان می­‌نشستند و آنان را تشویق نیز می­‌کردند. از امام علی علیه السلام[7] نقل شده است که روزی حسنین علیهم السلام مشغول کشتی گرفتن نزد رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله بودند. در هنگامۀ مسابقه، پیامبر صلوات الله علیه و آله به امام حسن علیه السلام فرمودند: زود باش حسن! حضرت زهراء سلام الله علیها به پیامبر صلوات الله علیه و آله عرض کردند: یا رسول­ الله صلوات الله علیه و آله! آیا بزرگتر را بر علیه کوچکتر یاری می­‌دهید؟ رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله در پاسخ من فرمودند: جبرئیل علیه السلام می­‌گوید حسین زود باش و من می­‌گویم حسن زود باش!

عَنْ عَلِيٍّ علیه السلام قَالَ: بَيْنَمَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ يَصْطَرِعَانِ عِنْدَ النَّبِيِّ ص فَقَالَ النَّبِيُّ صلوات الله علیه و آله هَيِّ يَا حَسَنُ فَقَالَتْ فَاطِمَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ تُعِينُ الْكَبِيرُ عَلَى الصَّغِيرِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلوات الله علیه و آله جَبْرَئِيلُ يَقُولُ هَيِّ يَا حُسَيْنُ وَ أَنَا أَقُولُ هَيِّ يَا حَسَن‏[8]

بازی پس از بازگشت از سفر

محبت و انس و دوستی رسول ­خدا صلوات الله علیه و آله با کودکان به گونه­‌ای بود که لطف پیامبر صلوات الله علیه و آله در همه زمان‌ها شامل آنان می­‌شد. حتی رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله پس از بازگشت از سفرهای خودشان به سراغ کودکان می­‌رفتند و با آنان به بازی می­‌پرداختند.

سیرۀ رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله بر آن بود که هرگاه از سفر باز می­‌گشتند به سراغ کودکان می­‌رفتند و به بازی با آن‌ها می­‌پرداختند. ایشان پس از سفر و در راه به کودکان بر می­‌خوردند و به اصحاب خود دستور می­‌دادند تا کودکان را بلند کنند و به سوی ایشان ببرند. سپس رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله برخی از کودکان را در آغوش خودشان و برخی را هم در پشتشان سوار می­‌کردند. پیامبر صلوات الله علیه و آله نه تنها خود به بازی می­‌پرداختند، بلکه اصحاب را نیز دعوت می­‌کردند تا کودکان را در آغوش گیرند.

پس از اتمام بازی و رفتن رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله از نزد کودکان، آن‌ها بر یکدیگر دیگر فخر فروشی می‌کردند و بعضی بر بعضی دیگر می­‌گفتند: رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله مرا در آغوش خود گرفت اما تو را بر پشت خویش سوار کرد! بعضی دیگر هم می­‌گفتند: رسول­ خدا صلوات الله علیه و آله به اصحابش دستور داد تا تو را در پشت سرشان سوار کنند. 

نویسنده:  هادی اكبری